Çocuğa İlk Telefonu Almak ve Ona İyi Bir Dijital Vatandaş Olmayı Öğretmek İçin Ebeveyn Rehberi

Daha az yetişkin gözetimi ile anında ve sürekli iletişim kurabilmek, bir çocuğun hâlâ şekillenen ruhunun kontrolsüzleşmesine neden olabilir. Siz de bundan çekiniyor ve böyle bir durumla karşılaşmamak için yapılması gerekenleri merak ediyorsanız doğru yerdesiniz! Bu yazımızda “Çocuğa kaçıncı sınıfta telefon alınabilir?” sorusuna yanıt vereceğiz ve çocuğunuzun bilinçli bir internet kullanıcısı olabilmesi için yararlanabileceğiniz ipuçlarını paylaşacağız.

Ayrıca çocuğunuzun ekran bağımlılığı olduğunu düşünüyorsanız “Çocuğunuzu Ekran Başından Kaldıramıyor musunuz?” yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

Çocuğa Doğru Yaşta Telefon Almak Neden Önemli?

Massachusetts'teki Bridgewater State Üniversitesi'nin araştırmasına göre, kendi telefonları olan 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin siber zorbalığa maruz kaldıklarını bildirme olasılıkları önemli ölçüde daha yüksek. Ayrıca bu araştırma, genç telefon sahiplerinin diğer çocuklara da siber zorbalık yaptığını kabul etme olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Çocukların erken yaşta telefon sahibi olmasından kaynaklanan bu olumsuz durumların sebebini ise uzmanlar "7 ila 10 yaş arasındaki çocuklar hâlâ başkalarının bakış açısını alma ve empatiyi anlamaya başlama becerisini öğreniyorlar. Bir mesaj gönderirlerse ve hızlı bir yanıt almazlarsa, doğrudan "Arkadaşım benden nefret ediyor olmalı.” şeklinde düşünüyorlar; durumları değerlendirmekte henüz iyi değiller. Oysaki mesaj attığı arkadaşı ödev yapmak veya akşam yemeği yemek için telefonunu kapatmış olabilir." olarak açıklıyorlar.

Bir telefona sahip olmak, daha küçük çocukları sosyal gelişim aşamalarında hızlı bir şekilde ilerletebilir. 11 veya 12 yaşına kadar çocukların en çok değer vermesi gereken ilişkiler, ebeveynleri ile olan ilişkileridir. Bir telefon aldıklarında, akranları ve arkadaşlar arasındaki statüleri en önemli hale gelir. Bu, baskı yaratır ve onları daha erken reddedilmeye maruz bırakabilir.

Dolayısıyla ilk akıllı telefonunu almadan önce çocuğunuzun bir telefona sahip olmanın getirebileceği duygusal ve sosyal zorluklara hazırlanmasına yardımcı olmanız oldukça önemli. Unutmayın; ebeveynlerin bu yaştaki çocuklar üzerinde hâlâ çok etkisi var ve siz, çocuğunuz için dijital bir akıl hocası olabilirsiniz.

Çocuğa Kaç Yaşında Telefon Alınmalı?

Uzmanlar, çocuklara ilk telefonu almak için mükemmel bir yaş olmadığını söylüyor. Diğer bir deyişle, bu sorunun cevabı çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir. Bu aşamada cevabı çocuğunuzda aramak en doğrusu olabilir. Mesela çocuğunuz ekran başında kalma süresi sınırlarınıza uyuyorlar mı? İyi sosyal becerilere sahip mi? Çevrim içi arkadaşları ile iletişimi nasıl? Bu gibi soruların yanıtları çocuğunuza telefon alabileceğiniz doğru dönemi size söyleyecektir.

Çocuğunuzun Sağlıklı Bir Dijital Kullanıcı Olması İçin Yapabilecekleriniz

• Çocuğunuza Rol Model Olun

Düşünmek ne kadar rahatsız edici olsa da, telefonunuzla olan ilişkiniz güçlü mesajlar gönderiyor. Uzmanlar “Çocuklar, ebeveynlerinin cihazlarında başlarının eğik olduğundan şikâyet ederler. Dikkatinizi kendilerine vermenizi isterler." diyor.

Bu durum, çocuğunuzun insanları görmezden gelmenin sorun olmadığı gibi yanlış bir izlenime kapılmasına neden olabilir. Bu sebeplere onlara doğru mesajları verecek şekilde davranmanız ve bu doğrultuda onları gözlemlemeniz oldukça önemli. Çocuklarınızın tabletleri ve bilgisayarları hâlâ oturma odanızdayken, çocuklarınızın dijital sosyal becerileri üzerinde çalışabilirsiniz. Örneğin, çocuklarınız online dersteyken ya da okul sonrası dijital iletişimde onların nasıl davrandıklarını gözlemleyin. Anında yanıt alamazlarsa öğretmene birden çok kez e-posta gönderiyorlar mı? Eğer sabırsız bir tutum sergiliyorlarsa, diğerlerinin yanıt vermesini beklerken sabırlı olması hakkında çocuğunuzla konuşun.

• Kuralları Baştan Belirleyin

Ekran süresi sınırlarını belirlemenin yanı sıra; sözleşme, saygı ve nezaket gibi değerlerin çevrim içi ortamda nasıl olması gerektiği hakkında da çocuğunuza bilgi verebilirsiniz. Mesela ana YouTube'a her mesaj attığımızda veya video yüklediğimizde bunun karakterimizin bir yansıması olduğunu söyleyebilirsiniz. Çocuklara ekranın arkasında bir kişi olduğunu hatırlatın.

• Karşısında Bir Kişi Olduğunu Unutmamasını Tavsiye Edin

Çocuklar her zaman yorumlarının karşı taraftaki kişiyi nasıl etkileyeceğini düşünmezler. Empati ve şefkat eksikliği olabilir. Bunun nedeni diğer kişinin yüzünü görmemeleri ve tepkilerini izlememeleridir. Yazdıklarını yüksek sesle okumasını sağlamak, nasıl karşılaştıklarına dair onlara yeni bir bakış açısı verebilir.

Bu doğrultuda şunları beraber düşünebilirsiniz: Bir grup yazışmasında olsaydınız ve biri başka birine kötü bir şey söyleseydi ne yapardınız? Bir arkadaşınızla takılırsanız ve telefonu uğruna sizi görmezden gelirse ne yapardınız?

• Çocuklarınızın Duygularını Yok Saymayın

Çocuklar hem çevrim içi hem de çevrim dışı olarak kaba olabilir. Uzmanlar bu konuda şunu söylüyor: "Çocuğunuz muhtemelen bir partiden dışlanmak gibi acı verici durumlar yaşayacaktır. Bu olduğunda ebeveynler, problem çözme moduna girme veya onları neşelendirmeye çalışma eğilimindedir. Böyle bir şey olduğu zaman çocuğunuzun bu duyguyla oturmasına yardımcı olun. Gerçek arkadaşla takılmak veya bir sosyal medya molası vermek gibi ruh halini iyileştirecek fikirler de verebilirsiniz.

Son olarak çocukların özellikle tablet ve akıllı telefonları kullandıkları süreçte dijital oyun bağımlılığının da söz konusu olabileceğini belirtmeden geçmeyelim. Eğer bu konu hakkında daha ayrıntılı bilgi almak istiyorsanız “Dijital Oyunların Çocukların Ruhsal ve Fiziksel Sağlığı Üzerine Etkileri” yazımızı okuyabilirsiniz.

Referans: The Parents Guide to Getting Their First Phone—and Teaching Them to Be Good Digital Citizens. https://www.parents.com/kids/responsibility/the-parents-guide-to-getting-their-first-phone-and-teaching-them-to-be-good-digital-citizens/ Erişim: 14.02.2022