Disiplin ve Sınırlar
1-3 Yaş, 3-5 Yaş, 6-11 Yaş, 12-14 Yaş
Birçok anne-babanın, çocuklarını ne kadar disipline etmeleri, ne kadar özgür bırakmaları gerektiği konusunda kafaları karışıktır. Bu kafa karışıklığında, “Çocuğuma olumsuz bir etki bırakmadan onu nasıl disipline edebilirim?”, “ Çocuğumun sevdiğim kişilik ve mizaç özelliklerini koruyarak onu nasıl sosyal çevreye uyumlu hale getirebilirim?”, “Bazı kurallara uymadığında ona nasıl davranmalıyım?” gibi benzeri birçok soru yer alır. Oysa ki, çocuklar sınır zorlayıcı davranışlarını gerçekte yetişkinler dünyasında kendi sınırlarını test etmek, kendi doğru ya da yanlış davranışlarına ilişkin deneyim kazanmak, anne-babanın otoritesini sınamak, anne-babayı ne ölçüde etkileyebildiğini denemek ve görmek, dikkat çekmek, negatif ilgi almak, özel bir durum karşısında memnuniyetsizliğini, kızgınlığını belli etmek ve bağımsızlık arayışı için yaparlar. Aslında çocuklar bağımsızlık arayışına girmeden önce, açık ve net bir biçimde koyulmuş kuralların güvenliğine ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple, çocuklar gündelik hayatın akışında, isteklerini elde etmek için farklı yollar denerler. Bu konuda yapılan araştırmalar, disiplin ile, davranışın doğal sonucunu gören çocukların benlik saygısının gelişimine katkısı olduğunu, dürtülerini kontrol etmeyi öğrendiğini, destekleyici ve cesaretlendirici nitelikteki disiplin anlayışının çocuğun problem çözme becerisinin gelişimine olumlu yönde etkilediğini söyler. Pozitif disiplin yöntemleri çocuğa düşünme, kendini kontrol (öz-denetim), yaş düzeyinde sosyal becerileri kazanmaya ve yeterlilik, değerlilik gibi önemli duyguları kazandırır. Aile içi disiplin anlayışının şekillenmesinde anne-babanın kendi çocukluk deneyimleri, çocuğun bireysel özellikleri, cinsiyet, eş ilişkileri, sosyo-kültürel çevre, ailedeki duygusal atmosfer, ailenin yüklendiği stresler ve bununla başa çıkma biçimlerinin belirleyici olduğu bilinmektedir.
Sınırlar, çocuğa nerede durup nerede devam edeceğinin çizgisini belirleyen kuralları ve onaylanan davranışları gösterir. Sınırlar, çocuklara, ilerleyecekleri ve duracakları durumlara yönelik kafa karışıklığı yaşamalarına fırsat vermezken, kendilerinin hangi durumda, nelerin beklediğini, hangi davranışları yapmamaları gerektiğini belirler. Sınır bilmeden büyüyen bir çocuğun kafası karışıktır, neyin doğru neyin yanlış olduğunu anlamakta ve ne kadar ileri gidebileceğini, ileri giderse neler olabileceğini ayırt etmekte güçlük çeker. Kabul edilmiş sınırlar, öfke ve incinmişlikten çok güven verir. Sınırlar çocuğu güvende, korunmuş, fark edilmiş hissettirir. Her ne yaparsa yapsın amacına ulaştığını gören çocuk, konulmuş sınırların yokluğunda kendini daha çok çaresiz ve tedirgin hissedecektir. Bu yüzden, çocuklara uygun disiplin yöntemleri ile yaklaşılmalıdır.