Akıllı telefonlar çocuklar arasında neredeyse evrensel hale geldi. 11 yaşındaki çocukların %91'i akıllı telefona sahip. Peki çocuklar telefonları olmadığında bir şeyleri kaçırıyor mu? Yoksa şaşırtıcı faydalar mı sağlıyor? Çocuğunuza akıllı telefonlarınızı vermeli misiniz yoksa mümkün olduğunca telefondan uzak mı tutmalısınız? Bu oldukça modern bir ikilem. Bir ebeveyn olarak, akıllı telefon kullanmayı dünyanın tüm kötülüklerini çocuğunuzun sağlıklı yaşamına salma olarak görüyor olabilirsiniz. Kuşkusuz ki çocukların telefon ve sosyal medya kullanımının olası etkileriyle ilgili kafa karıştıran manşetler de bu konuda çok yardımcı olmuyor. Muhtemelen sizin de e-posta, çevrimiçi alışveriş, görüntülü aramalardan aile fotoğraf albümlerine kadar günlük yaşam için temel bir araç olarak gördüğünüz bir telefonunuz var. Eğer arkadaşlarının hepsi telefon kullanıyorsa sizce de çocuğunuz telefon olmadan bir şey kaçırmayacak mı?
Akıllı telefonların ve sosyal medyanın çocuklar ve gençler üzerindeki uzun vadeli etkileri hakkında hala cevaplanmamış birçok soru var. Ancak mevcut araştırmalar, ana riskleri ve faydaları hakkında bazı kanıtlar sunuyor. Sosyal medya kullanımının ruh ve akıl sağlığı üzerinde negatif etkisi olduğuna dair küçük çaplı araştırmalar olsa da Cambridge Üniversite’sinden deneysel psikolog Amy Orben teknolojinin refahta düşüşe mi yoksa tam tersine mi neden olduğunu veya sosyal medya dışındaki faktörlerin mi etkili olduğunu bilemeyeceğimizi söylüyor. Sosyal medyayı veya belirli uygulamaları kullanmak çocukların zorlanmasına neden olabilir. Burada ebeveynlerin yapması gereken şey ise uyum sağlamak ve çocuklarına destek olmak.
Aileler, çocuklarının dışarıda daha az zaman geçirmesinden genellikle akıllı telefonları sorumlu tutar. Halbuki Danimarka’da 11-15 yaş arasındaki çocuklarda yapılan bir araştırmada; telefonların, ebeveynlerin güvenlik duygusunu artırdığını, çocuklarının tanıdık olmayan ortamlara girmelerine izin verdiklerini ve böylece çocuklara bağımsız hareket kabiliyeti sağladığına dair bazı kanıtlar bulundu. Peki sürekli iletişim halinde olmak düşündüğümüz kadar iyi mi? Sürekli iletişim halinde olmanın da beraberinde getirdiği bazı riskler vardır. Bu iletişim; çocuklar arasında gruplaşmaya, bu gruplara girmeye çalışan bazı çocukların zorlanmasına veya dışlanmasına neden olabilir. Son yıllarda yapılan, yaşları 10 ile 21 arasında değişen 17.000'den fazla katılımcının olduğu bir çalışmada; sosyal medyayı daha fazla kullanan 11-13 yaşlarındaki kız çocuklarının ve 14-15 yaşlarındaki erkek çocuklarının hayattan daha az zevk aldığı gözlemlendi. Ebeveynler, bu yaş aralığındaki çocuklarının sosyal medya kullanımı üzerinde biraz daha dikkatli olmalıdır. Ancak çocuğunuzun ergenlik döneminde olduğunu, bazı değişimlerden geçtiğini ve sosyal medyanın negatif yönleri konusunda hassas olabileceğini ve ters tepkilerle karşılaşabileceğinizi unutmayın.
Yaşın yanı sıra diğer faktörlerin de sosyal medyanın çocuklar ve gençler üzerindeki etkisi olabilir. Farklı hayatlar yaşamak, farklı noktalarda gelişim göstermek veya sosyal medyayı farklı kullanmak, sosyal medyanın kullanıcılar üzerindeki olumlu/olumsuz etkilerinde rol oynamaktadır. Araştırmacılar, bu bireysel farklılıkları da göz önünde bulundurarak konunun derinlerine inmeye başladı. Peki çocuklarınıza akıllı telefon almak için doğru zaman nedir? Bu sorunun cevabı olduğundan daha karmaşıktır aslında. Burada kendinize sormanız gereken asıl soru “Akıllı telefon almak benim ve çocuğum için ne kadar doğru?” Birçok aile, gün içerisinde çocuklarından haber almak için genç yaşlarda telefon sahibi olmalarını istiyor. Telefon sahibi olmak yetişkinliğe bir adım gibi görünebilir, çocuklara bir nevi bağımsızlık ve sorumluluk duygusu aşılayabilir.
Burada ebeveynlerin göz önünde bulundurmaları gereken kısım çocuklarının kendi telefonu olacak kadar sorumluluk sahibi olup olmadıkları. Ebeveynler aynı zamanda kendi duygularını da göz ardı etmemelidir. Kendinize şu soruyu sorun: “Çocuğumun akıllı telefona sahip olması konusunda kendimi ne kadar rahat hissediyorum?” Yapılan bir çalışmada; ebeveynlerin çocuklarının telefon kullanımı üzerinde kontrol eksikliği hissetmelerinin, çocuklarıyla daha fazla çatışma yaşamalarına neden olduğunu gösterdi. Akıllı telefona sahip olan çocukların oyun başında saatler geçirmeyeceğini hatırlamakta fayda var. Çocuğunuzla kullanabileceği uygulamaları tartışabilir, telefonda neler olduğuna beraber bakabilirsiniz. Akıllı telefon kullanımında kurallar koyarken (gece telefonu odada bulundurmamak gibi) kendi telefon kullanım şeklinize de dikkat edin. Çok küçük yaştakiler de dahil olmak üzere çocuklar ailelerinin yaptıklarını takip eder. Kendi telefon kullanma şekliniz, çocuğunuzun da o şekilde telefon kullanmayı istemesine/kullanmasına neden olacaktır. Bunu kendi lehinize çevirebilir, çocuğunuza telefonu hangi amaçla kullanacağını bu şekilde gösterebilirsiniz. Tüm bunların dışında çocuğunuza akıllı telefon almak istemiyor olabilirsiniz.
Akıllı telefonu olmaması çocuğunuzun dışlanacağı, arkadaş edinemeyeceği anlamına gelmiyor. Ne kadar telefonla iletişim kursalar da çocukların sosyal hayatının çok büyük bir kısmını okul oluşturuyor. Kendine güvenen ve sosyal olan çocuklar; arkadaş bulmakta, gruplara girmekte veya etkinliklere katılmakta zorluk çekmeyecektir.
Referans: What's the right age to get a smartphone? https://www.bbc.com/future/article/20220914-whats-the-right-age-to-get-a-smartphone Erişim Tarihi: 31.10.2022