Okumanın Çocuk Gelişimindeki 5 Olumlu Etkisi

Çocuğunuza sarılmak ve iyi bir kitap okumak gibi güzel hissettiren çok az şey var. Kitapların en önemli özelliği de içlerindeki hikâyeler...

Hikâye sevgisi

İnsanlarda doğuştan hikâye sevgisi vardır; hikâyeler iletişim kurmanın ve öğrenmenin en önemli yöntemlerindendir.

Hikâyeler çocuklar için sadece zevk alınan şeyler değil, onların gelişiminde de önemli yer tutan araçlardır.

Çocuklara kitap okumak, onlarla hikâye paylaşmanın en iyi yoludur. 

Okumanın ise çocuk gelişimindeki beş olumlu etkisi şunlardır:

1. Okumak, oynamayı teşvik eder.

Eğlence, günlük yaşantının önemli bir parçasıdır. Hem yetişkinler hem de çocuklar televizyon ve filmlere, her türden kitaba, çizgi romanlara ve radyo tiyatrosuna düşkündür. Küçük büyük her yaşta insan kısa bir süre için farklı dünyaları ve yaşantıları keşfederken dinlenme ve yenilenme fırsatı bulurlar. Okumak, çocuklara günlük rutinin dışına çıkma, yeni bir şeyler öğrenme ve büyük düşünme şansı verir. 

Hoşlarına giden hikayeler bularak onları okumaya teşvik edebilirsiniz. Onlara büyüleyici gelen hikayeleri seçtiğinizde, tekrar tekrar kitap raflarına döneceklerdir. Birlikte kitap okumak, gülmek ve dinlenmek için mükemmel bir fırsat sağlar.

İPUCU: Bir hikâyeyi okuduktan sonra birlikte onu canlandırmayı önerin. Bu okuyarak oynamanın eğlenceli bir yoludur.

2. Okumak, beyni geliştirir.

Çocuğun beyin gelişiminin yüzde sekseni ilk üç yılda gerçekleşir. Çocuklar bu dönemde bilgi emen bir sünger gibidir. Çocuklarınız, hayatlarının geri kalanında da kullanacakları yeni kelime ve kavramları hızlı biçimde öğrendiklerinden, bu ilk yıllarda okumak çok önemlidir. 

Kendilerine kitap okunan çocuklar, günlük konuşmanın dışında kelime öğrenir ve bu başka bir yolla edinilemeyecek sözcük dağarcığına sahip olmalarını sağlar. Kitap okunan çocuklar ve okunmayanlar arasında şaşırtıcı farklılıklar ortaya çıkmaktadır. En başta okuma ve yazma becerilerini, konsantrasyonunu geliştirir, sınıfta daha iyi odaklanmasını sağlar. Erken ve sık okuma, çocuğun akademik başarısı için önemlidir.

İPUCU: Çocuğunuzun keşfetmesi için farklı konu ve başlıkları içeren bir liste oluşturun böylece geniş bir alanda okuma ve öğrenmesini sağlayabilirsiniz.

3. Okumak, görselleştirme ve hayal gücünü geliştirir.

Anne-babalarının çocuğa kitap okuması, beyninin görsel imgelem, anlama ve kelime anlamıyla ilişkili kısımlarını geliştirir. Fonksiyonel ve manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) çalışmaları, beynin bu kısımlarının kendisine kitap okunan çocuklarda aktif hale geldiğini gösteriyor.

Okurken hayal gücü tetiklenen çocuklar, bilmedikleri şeyleri görselleştirmeye başlıyor. Her bir hikâyenin sunduğu fikirlerle, kendi bildikleri arasında bağ kuruyorlar. 

Görselleştirme, hikâyenin anlamı ya da sembollerini yorumlamak için gerekli, etkili bir iletişim için de önemlidir. Çocukların dünya hakkındaki merakını tatmin etmenin bir yolu da okumaktan geçer. Onlara kitap okumak hayal güçlerini tetiklemeye yardımcı olur.

İPUCU: Çocuğun yeni kavramları görselleştirmesi ve anlamasına yardımcı olmak için her hikâyenin unsurlarını onun bildiği şeylerle ilişkilendirin. Örneğin “Bu çocuğun seninki gibi kahverengi gözleri var” ya da “Teyzesi senin teyzen gibi kurabiye yapıyor” … gibi ifadeler kullanın.

4. Okumak, çocuğun karakterini geliştirir.

Çocuklara kitap okumak, onlara çevresindeki dünyayı tanıtır. Çocuklar, farklı insanlara ve durumlara nasıl tepki göstereceklerini hikayeler aracılığıyla gözlemlemiş olurlar. Anne-babasının kitap okuduğu çocuklar, duygusal ve sosyal becerilerini hızla geliştirir ve bunları günlük yaşamda etkili bir şekilde kullanmayı öğrenir. Karakter gelişimi, küçük yaştan itibaren kitap okunan çocuklarda daha hızlı gerçekleşir. 

İPUCU: Okumak için bir kitap seçin ve kahramanların karakter özellikleri üzerinden çocuğunuzla konuşun. Bunun üzerinden bazı temel değerler hakkında da konuşabilirsiniz. 

5. Okumak, onunla bağ kurmanızı sağlar.

Sarılmak kadar etkili şeyden biri de çocuğunuza kitap okumaktır. Onunla birlikte okumak, yanında olduğunuzu ve onunla zaman geçirmeye istekli olduğunuzu gösterir. İletişime açık bir şekilde yanında olmak, sağlıklı ve güvenilir bir ilişkinin gelişmesine yardımcı olur.

Araştırmalar, anne-baba ile çocuk arasındaki bağın çocuğun sağlıklı gelişimi için kesinlikle kritik olduğunu gösteriyor. Anne-babasıyla zaman geçirmeyen ve bağ kuramayan çocuklar sonraki dönemlerde ruh sağlığı sorunları ve intihar gibi daha büyük riskler altında oluyor.

İPUCU: Her gün başka işleri bırakıp çocuğunuza kitap okumak için zaman ayırmaya kararlı olun. Birlikte zaman geçirme ve okuma faaliyetinizi engelleyecek her türlü dikkat dağıtıcı unsuru ortadan kaldırın. Telefon ve diğer dikkat dağıtıcı şeylerin yasak olduğu bir “okuma bölgesi” oluşturun.

Referanslar: 1. https://www.focusonthefamily.com/parenting/5-positive-effects-reading-has-on-child-development/ 2. https://edition.cnn.com/2015/08/05/health/parents-reading-to-kids-study/index.html