Hatalardan Ders Çıkarmak Ancak On İki Yaşından Sonra Mümkün

Sekiz yaşındaki çocukların öğrenme stratejileri on iki yaşındaki çocuklar ve erişkinlere göre farklılık gösteriyor. Sekiz yaşındaki çocuklar “Aferin!” gibi pozitif geri bildirimlerden fazla şey öğrenirken, “Yine mi yanlış yaptın?” gibi negatif geribildirimlerden ders çıkarmaları daha az görülüyor. Buna karşın on iki yaşındaki çocuklar negatif geribildirimi işlemede ve hatalardan ders çıkarmada daha başarılılar. Erişkinler ise bunu sekiz ve on iki yaşındaki çocuklara göre çok daha etkin bir biçimde yapıyorlar. fMRG tekniğini kullanan Leiden Üniversitesi’nden Gelişim Psikoloğu Dr. Eveline Crone ve meslektaşları sekiz yaşındakilerin, negatif geribildirime oldukça hatalı tepkiler verdiklerini saptadılar. Bu farklılık özellikle bilişsel kontrolden sorumlu, serebral korteksteki beyin bölgelerinde gözlenebiliyor. Sekiz ve dokuz yaşındaki çocuklarda, bu beyin bölgeleri pozitif geribildirime güçlü bir biçimde tepki verirken, negatif geribildirimlere ise nadiren yanıt veriyorlar.

On iki ve on üç yaşlarındaki çocuklar ve erişkinlerde ise bu durumun tersinin geçerli olduğu görülüyor. Onlarda beyindeki “kontrol merkezleri” en fazla negatif geribildirimlerden aktive olurken, pozitif geribildirimlerden ise daha az aktive oluyor.

Crone alınan fMRG sonuçlarını çocuk gelişimine ilişkin mevcut literatürle karşılaştırdı:

"Literatüre baktığımızda, küçük çocukların ödüle cezadan daha iyi yanıt verdikleri görülüyor. Bunun nasıl olduğunu hayal etmek zor değil. Bir şeyi iyi yapmama bilgisi iyi yapmış olma bilgisinden daha karmaşık. Eskisi gibi devam etmek yerine, hatalardan ders çıkarabilme daha karmaşık bir süreç içeriyor. Kendinize tam olarak neyin yanlış gittiğini ve bunun nasıl mümkün olabildiğini sorabilmeniz gerek." Sekiz ile on iki yaşındakiler arasındaki bu fark, edinilen deneyimin bir sonucu mu yoksa beyin gelişimiyle mi ilişkili sorularının yanıtını henüz daha kimse bilmiyor.

Crone'a göre bu tarz bir beyin araştırması sadece on yıldır mümkün ve yanıtlanması gereken çok fazla soru var. Fakat muhtemelen bu durum beynin olgunlaşması ve deneyim ile ilişkili. Ayrıca pozitif geribildirime güçlü bir şekilde yanıt veren bir beyin bölgesi de söz konusu: Serebral korteksin hemen dışında bulunan bazal gangliyon. Bu beyin bölgesinin etkinliği hiç değişmiyor ve tüm yaş gruplarında aktif olmayı sürdürüyor.

Referans: ScienceDaily, Learning From Mistakes Only Works After Age 12, Study Suggests. https://www.sciencedaily.com/releases/2008/09/080925104309.htm